Tadeusz Żmudziński (1924-1992)
Tadeusz Żmudziński – laureat XII nagrody IV Międzynarodowego Konkursu Pianistycznego im. Fryderyka Chopina w Warszawie (1949). Naukę gry na fortepianie rozpoczął w 1933 r. jako uczeń Śląskiego Konserwatorium Muzycznego w Katowicach w klasie prof. Władysławy Markiewiczówny. Wybuch II wojny światowej przerwał jego studia w Konserwatorium, ale po przeniesieniu się rodziny Żmudzińskich do Krakowa, młody pianista wznowił swoje kształcenie biorąc tajne lekcje u prof. Markiewiczówny, przebywającej wówczas również w Krakowie. Jednocześnie grywał w domach prywatnych na zakonspirowanych koncertach.
Po ustaniu działań wojennych pianista powrócił do Katowic (1945), gdzie po raz pierwszy wystąpił z orkiestrą symfoniczną oraz wziął udział w audycji radiowej. Rok później rozpoczął studia pianistyczne w katowickiej Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej u prof. Władysławy Markiewiczówny. Zakończył je z najwyższym odznaczeniem roku następnego, po daniu dwóch recitali złożonych z dzieł Bacha, Mozarta, Beethovena, Chopina, Liszta, Brahmsa, Albeniza i Ryszarda Bukowskiego oraz wykonaniu z orkiestrą jednego wieczoru Koncertu Es-dur Beethovena, Koncertu f-moll i IV Symfonii koncertującej Szymanowskiego. W następnych latach korzystał z konsultacji pianistycznych Imre Ungara w Budapeszcie (1948), Waltera Giesekinga i Alfreda Cortota w Paryżu (1949) oraz Zbigniewa Drzewieckiego i Jana Ekiera w Warszawie (1949).
Pianista uczestniczył w Międzynarodowym Konkursie Muzycznym w Scheveningen (1948), Międzynarodowym Konkursie im. Long-Thibaud w Paryżu (1949) oraz IV Konkursie Chopinowskim w Warszawie, którego został laureatem XII nagrody. Jest on także laureatem II Festiwalu Muzyki Polskiej w Warszawie (1952).
Od sukcesu na Konkursie Chopinowskim aż do śmierci, Tadeusz Żmudziński nie rozstawał się z estradą, każdego roku dając kilkadziesiąt koncertów. Występował w Polsce (filharmonie, festiwale, instytucje kultury itp.), Argentynie, Austrii, Belgii, Bułgarii, Chinach, Czechosłowacji, Danii, Finlandii, Francji, Grecji, Hiszpanii, Holandii, Islandii, Jugosławii, Nigerii, Niemczech, Norwegii, Rumunii, USA, Szwajcarii, Szwecji, Urugwaju, Rosji, na Kubie, Węgrzech i we Włoszech. Z orkiestrami: Filharmonii Narodowej w Warszawie, Filharmonii Śląskiej w Katowicach, Filharmonii Łódzkiej, Filharmonii Krakowskiej, Filharmonii Pomorskiej w Bydgoszczy, Filharmonii Bałtyckiej w Gdańsku, Filharmonii w Cluj odbył ponad 30 tournées koncertowych po wielu krajach świata. Żmudziński grał w Wielkiej Sali Zgromadzenia Ogólnego Narodów Zjednoczonych w Nowym Jorku (1964), brał udział w koncertach galowych urządzanych na Kremlu w Moskwie oraz pałacach Paryża, Wiednia, Pekinu i in. Uczestniczył w międzynarodowych festiwalach muzycznych w Kopenhadze, Bukareszcie, Reykjaviku, Dubrowniku, Berlinie, Dusznikach, Russe, Sofii, Pradze, Paryżu, Wiedniu, Kilonii, Dreźnie, Wrocławiu, Warszawie, Villach i in.
Pianista dokonał kilku krajowych i światowych prawykonań dzieł Bolesława Szabelskiego (Wiersze na fortepian i orkiestrę, 1961; Koncert fortepianowy, 1976), Roberta Nesslera (Koncert fortepianowy, 1961) i Krzysztofa Meyera (Koncert fortepianowy, 1984). Dysponował rozległym repertuarem obejmującym utwory wszystkich gatunków i stylów. Szczególnie wysoko świat muzyczny cenił jego interpretacje dzieł Brahmsa i Szymanowskiego. Do historii polskiego życia muzycznego przeszły jego koncerty, podczas których wykonywał oba koncerty fortepianowe Brahmsa. Krytycy muzyczni określali jego grę jako „monumentalną”, „bliską doskonałości”, „ pianistycznie nienaganną”, „wrażliwą” i „kolorową.”
Działalnością pedagogiczną Tadeusz Żmudziński zajmował się przez całe życie artystyczne. Od 1961 r. prowadził klasę fortepianu w krakowskiej Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej, a od 1973 r. również w katowickiej Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej. Uczestniczył w pracach jury konkursów krajowych i zagranicznych, m.in. w Warszawie (Konkurs Chopinowski 1975,1980, 1985, 1990), Terni (1975, 1976), Bolzano (1984), Porto (1986), Łodzi (1983) i Katowicach (1974).
Kilka kreacji pianistycznych Żmudzińskiego utrwalonych zostało na płytach Polskich Nagrań „Muza” (Chopina, Szymanowski) oraz na taśmach magnetofonowych m.in. Polskiego Radia (Chopin, Liszt, Brahms, Szymanowski, Strawiński, Szabelski).
Artysta piastował kilka funkcji społecznych, m.in.: prezesa Towarzystwa im. Karola Szymanowskiego w Zakopanem, członka zarządu Towarzystwa im. Fryderyka Chopina w Warszawie, Członka Narodowej Rady Kultury.
Autor tekstu: Stanisław Dybowski.
Opublikowano za zgodą Narodowego Instytutu Fryderyka Chopina.
(link do artykułu na stronie NIFC)